Kripto para dünyası, DeFi ( merkezi olmayan finans ) ve DEX ( merkezi olmayan borsalar ) ne yazık ki alım-satım yapan ve yatırım yapan yatırımcıları dolandırmak için taktiklerle dolu bir dünyadır.
Genellikle bu dolandırıcılıklara Honeypots (Coin’i sürekli yükselterek ballı lanse edilmesi )ve Rug-Pulls ( Likiditenin 0 (sıfır) ‘lanması ) denir.
Bu yazıda, bu dolandırıcılıkların nasıl çalıştığına ve bunlardan kaçınmak için uygulayabileceğiniz bazı taktiklere göz atacağız.
In this article we’ll have a look at how these scams work and some tactics you can employ to avoid them.
Ana hedefimiz para kaybetmemek için toplumumuzu ve ListingSpy kullanıcılarına yardımcı olmaktır. Eğitim güçlü bir araçtır, o yüzden hadi başlayalım ve dolandırıcılıklardan nasıl kaçınacağımızı görelim!
İçindekiler
Dolandırıcılık Nasıl Çalışır?
Rugpulls
Bir Coin satın aldığınızda, genellikle bir Likidite Havuzuna eklenir.
Likidite havuzu, sözleşmede kilitli olan ve madeni para (Coin/Token) alıp satmanız için bir “havuz” sağlayan bir fon koleksiyonudur. Alış veya satışlarınızı eşleştirmek için bir yatırımcının alım-satım yapmasını beklemek yerine, havuzlar otomatik piyasa yapıcılar tarafından hızlı ve verimli ticarete izin vermek için kullanılır.
Dolandırıcıların yaptığı şey, yeni bir madeni para (Coin/Token) çıkarmak, ona bir likidite havuzu eklemek ve insanların madeni para (Coin/Token) almaya başlamasını beklemek. Yeterince insan Coin satın aldığında, dolandırıcı likidite havuzunu 0 (sıfır) ‘lar, parayı alıp kaçar ve size değersiz bir Coin bırakır.
Bunu farkettiğinizde zaman yani Likiditenin 0 (sıfır) ‘landığında artık çok geç olmuştur. Rug-pull artık gerçekleşmiştir.
Honeypots
Genellikle eğitimsiz gözler ( yatırımcılar ) için daha az belirgindir hatta deneyimli kripto tüccarları için bile tespit edilmesi zordur.
Deneyimli kripto tüccarları, rutin olarak Honeypots kurbanı olurlar. Çünkü Coin ve Proje hakkında herşeyi kontrol etmeden bir Coin’in pompalandığını (yükseldiğini) gördüklerinde yatırım yapabilmektedirler.
Nasıl çalışırlar?
Dolandırıcılar, sözleşmeye yalnızca kendi cüzdanlarının madeni paradan/sözleşmeden çekilmesine izin veren bir kod parçası ekler.
Sonraki aşamada Madeni parayı (Coin/Token) piyasaya sürüyorlar ve insanlar satın almaya başlıyor. Madeni paranın (Coin/Token) pompalandığını gördüğün zaman “vay be, bu inanılmaz.”diyorsun. Sadece yukarı çıkacağını ve sadece yükseleceğini düşünüyorsun. Coin, Grafikte çok az kırmızı mum görünüyor veya hiç “kırmızı mum” olmuyor. Yatırım yaptıktan sonra muhtemel yükselişin yeterli olduğunu düşündüğün fiyata kadar bir süre Coin’de kalacak ve sonra da paranızı çekmeye çalışacaksınız. İşte o zaman yapamayacağınızı fark edersiniz, çünkü sözleşme, belirli cüzdanlar dışında hiç kimsenin para çekemeyeceğini söylüyor!
Paranız sonsuza kadar gitti ve bu konuda yapabileceğiniz hiçbir şey yok. Dolandırıcı da istediği zaman yatırımcıların paralarını kendi cüzdanına geri çekilebilecektir.
Not – Bunun gibi dolandırıcılıkların (Honeypots) bazıları, günler veya haftalarca devam edebilir ve insanlar aya giden (MOON!) ve satın almaya devam edecek olan gerçek bir madeni para (Gem Coin) cevheri bulduklarını düşünürler.
Dolandırıcılığı Önlemek İçin Yapabilecekleriniz
ARAÇLARI KULLANMAYI ÖĞRENİN
Coin’in durumu hakkında tespitinin ötesinde, kırmızı bayrakları tespit etmenize ve yaygın dolandırıcılıklardan kaçınmanıza yardımcı olacak araçlar vardır.
Etherscan ve BscScan dolandırıcılara karşı savaşmanıza yardımcı olmak için kullanabileceğiniz iki araçtır.
Bunlar size nasıl yararlı olabilecek :
İlk olarak, madeni paranızın Token Kimliğini bulun ve ilgili blok zinciri tarayıcısına (BscScan/Etherscan) girin.
Bir sonraki sayfada, “Token Tracker” a gidin. Holders (Sahipler) yazan bir sekme göreceksiniz. Orada, Coin/Token tutan tüm cüzdanları ve likidite havuzlarını görebilirsiniz.
Token Sniffer ( Anlık olarak çıkan yeni Token’leri görüntülemek )
Bir başka harika kaynak da Token Sniffer. Sağ üstteki Token ID’yi girin ve Automated Contract Audit (Otomatik Sözleşme Denetimi) ‘in sonuçlarını arayın. Herhangi bir uyarı varsa, projeden uzak durun!
“No prior similar token contracts” (Önceden benzer belirteç sözleşmesi yok) fakat bu uyarı, bazen yanlış bir bayrak uyarısıdır, çünkü bu günlerde birçok proje sözleşme şablonları kullanılır ve benzersiz sözleşme, bunun bir şablon kullanılmadan yazıldığı anlamına gelir.
Bu özel sözleşmeler, kapsamlı bir şekilde test edilmediğinden ve bilinmeyen güvenlik açıklarına sahip olabileceğinden, ek açıklardan yararlanma riskine sahiptir.
İşlemleri İzleyin
Etherscan veya BscScan kullanarak işlemleri izleyebilirsiniz. Ayrıca PooCoin veya DexTools gibi web sitelerine gidebilir, tekrar Coin/Token sözleşme adresini girebilir ve işlem listesini inceleyebilirsiniz.
Hiçbir cüzdanın satmadığını veya tüm satışları yalnızca bir veya iki cüzdanın yaptığını fark ederseniz, ondan uzak durun!
Bu Büyük ihtimalle Honeypots’ dur. Fakat farklı olarak çok sayıda cüzdan satıyorsa, muhtemelen güvenlidir ve bu bir “Honeypots” değildir.
KENDİ ARAŞTIRMANIZI DİKKATLİCE VE ÖZENEREK YAPIN
Dolandırıcılıklardan kaçınmak için yapabileceğiniz en iyi şeylerden biri, gerekli özeni ve dikkati göstermektir.
Bu ne anlama geliyor?
Temel olarak, yatırım yapmadan önce proje hakkında araştırma yapmak, Coin ve Proje’ nin kimin oluşturduğuna bakmak, web sitesini incelemek, Coin/Token kodunu kontrol etmek, ekip hakkında bilgi edinmek vb. anlamına gelir.
Dikkat etmeniz gereken şey budur.
Ayrıca bazı kırmızı bayraklar (dikkat bayrağı) şunlardır:
1. Web Sitelerini İnceleyin:
Bu oldukça kolay bir durum tespitidir. Çünkü eğer bir Coin’in websitesi aceleyle yapılmış veya oluşturulmuş görünüyorsa ve websitesinin geliştirilme zamanı ortalamanın altındaysa ve websitesi kalitesiz basit bir görünümü varsa, bu bir kırmızı bayraktır!
Bir püf noktası olarak, whois.domaintools.com adresine giderek alan adının bir web sitesi için ne zaman kaydedildiğini kontrol etmek ve alan adını yazmaktır .
Website’sinin Alan adı, proje başlangıcından 24 saat veya daha kısa bir süre içinde kaydedildiyse, bunun dolandırıcılık olduğundan oldukça emin olabilirsiniz.
Dolandırıcılık projeleri genellikle mantar gibi ortaya çıkar ve genellikle bir gün içinde aşağıdakileri başlattılar:
- Bir internet sitesi
- Forked (copied) script of yield farm ( NFT pazarı gibi kopyalanmış komut ve sözleşme dosyası veya örneği)
- Sosyal medya’larda (Twitter, Telegram, İnstagram) binlerce veya onbinlerce sahte takipçi
- Şüpheli miktarda takipçi içeren bir airdrop’lar veya hediye Coin’ler.
2. Sosyal Medyalarını Kontrol Edin
İyi projeler sahipleri, profesyonel sosyal medya yöneticileri, yazarlar ve diğer içerik oluşturanları işe alacaktır.
Markalaşma standartlaştırılacak ve çekici olacaktır.
Proje Metin’ leri açık ve net olacaktır.
Genel olarak, iyi içeriğe, belgelere ve projelerle ilgili bilgilendirici makalelere bağlantılar da olacaktır.
Öte yandan, dolandırıcılık projeleri ise genellikle bunlardan herhangi birini kontrol etmekte başarısız olacaktır.
Dolandırıcılık Proje’lerinin Sahip Oldukları:
- Sosyal Medya’dan veya benzeri yerlerden çalınan ve kalitesiz görüntüler
- Dil bilgisi hataları ve çekici olmayan “spam mesajları” (2 arkadaşınızı beğenin ve etiketleyin, TG’mize katılın, ETH adresinizi aşağıya bırakın! )
- Projeleriyle ilgili bilgilere bağlantıları yoktur vb.
3. Proje’ lerin Takipçilerini Telegram ve Twitter’da iyi Araştırın
Botları ve sahte hesapları tespit etmek oldukça kolaydır.
Hesaplar genellikle çok eski değildir, bir hafta veya belki son birkaç ay içinde oluşturulur.
“Ray12321dadafew” gibi saçma adlara sahip olacaklar.
- Genellikle kullanıcı adlarıyla aynı ada sahip olacaklardır.
- Bilgi veya biyografi yoktur
- Genellikle kadınların sahte fotoğrafları.
- Tweet’leri mantıklı değil, genellikle çok sayıda etiketleme ve yeniden tweetleme.
Bütün bunlar genellikle Telegram hesapları için de geçerlidir.
- Kullanıcı adlarında çok sayıda rakam ve rastgele sacma ID ler vardır.
- Genellikle kadınların sahte fotoğrafları.
- Anlamsız kullanıcı adları
4. Büyük Cüzdan Sahipleri:
Bir veya birkaç cüzdanın Coin’lerin çoğunu tuttuğu Token’ lerden uzak durun.
- Kilitlenmemiş likidite havuzları. Kilitli likidite havuzlarına sahip olsalar bile, sözleşme izin verirse bu havuzların kilidini açabilirler. Sözleşmelerinde daha derine inebilirsiniz, ancak bu genellikle kodlama bilgisi gerektirir.
- Denetim yoktur. Token sözleşmeleri saygın bir şirket tarafından denetlenmezse, bu bir “Rug-Pull” veya Honeypots” durumu her zaman olacaktır. Dikkatli olmak gerekir!
5. Mint İşlevi
Mint işlevi, sözleşme sahibinin istedikleri zaman daha fazla Coin/Token oluşturmasına olanak tanır!
Bazen, sözleşme sahibi kendine bir sürü Coin/Token basar ve sonra onları satar, token’in fiyatını düşürür ve tüm parayla kaçmasına izin verir.
Mint işlevleri her zaman kötü bir şey midir?
Hayır, her zaman değil, mantıklı oldukları ve gerekli oldukları bazı kullanım durumları vardır.
Bir Para basma işlevi gereklidir, özellikle, Coin/Token ödüller için her blokta basıldığında – Pancakeswap ve Uniswap gibi DEX’ lerdeki verim çiftliklerini düşünün, ödüllerin mint işlevinden basılması gerekir.
Mint işlevi varken nasıl güvende olunur?
Her zaman bir Mint işlevine ihtiyaç olup olmadığından emin olun.
Verim Çiftlikleri ve benzeri projeler, bir darphane işlevine ihtiyaç duyacaktır, çünkü çiftçilik, ödül vermek için bu tür bir işlevi gerektirir.
NOT- Eğer maksimum arza sahip olması gereken ancak “mint işlevi” olan bir token ticareti (alım-satımı) yapıyorsanız, o zaman alarm zilleri yükseltimelidir!
Yavaş Rug-Pull ( 0 (sıfır) Likidite )
Bunları tespit etmek çok daha zor!
Tipik olarak, dolandırıcılar, başka hiçbir uyarı işareti olmaksızın tamamen meşru görünen bir madeni para (Coin) oluştururlar, ancak büyük miktarda madeni parayı (Coin) yalnızca erişebilecekleri yüzlerce cüzdan arasında dağıtırlar.
Örneğin, madeni paraların %20’si, her biri %0,04 olan 500 cüzdana dağıtılır. İnsanlar madeni parayı ( Coin/Token ) satın almaya başladıkça ve fiyat arttıkça, para kazanmak için yavaş yavaş madeni paralarını boşaltmaya (satmaya) başlayacaklar. İnsanlar satın almaya devam edecek ve tüm cüzdanları boşalana kadar boşaltmaya devam edecekler.
Bunları tespit etmek çok zordur, ancak bunları tespit etmenin en güvenilir yolu, aynı % (yüzdelik) token miktarına sahip birçok cüzdanı kontrol etmek için Etherscan veya BscScan kullanmaktır.
ListingSpy’ın Yeni ‘Düşük Likidite’ Filtresini Kullanın
Kullanıcılarımız için işleri daha da iyi hale getirmek için Dolandırıcılık Filtresini geliştirmeye devam ediyoruz.
Şimdiye kadarki testlerimizde iyi çalışıyor ve büyük miktarda dolandırıcılık Coin/Token Projesini kaldırıyor.
Bu Token’ lar, düşük işlem hacmi, işlem sayısı, sahipler ve likiditeye bağlı olarak kaldırılır. Bu sizi, şimdiden dolandırıcılıkların %90’ından korur!
Ancak dolandırıcılık filtresi mükemmel DEĞİLDİR ve birçok dolandırıcılık hala görünebilir, bu nedenle herhangi bir yatırım düşünmeden önce her zaman kendi araştırmanızı yapmanızı öneririz.
YENİ! Düşük Likidite Filtresi
Düşük Likiditeyi Gizle filtresi açıkken, düşük likiditeye sahip (10$’dan az) birçok Token gösterilmez.
Likidite 0’a yakın olduğunda, genellikle bir dolandırıcılık veya test belirtecidir.
Sözleşme Kontrol Filtresi (çok yakında!)
Çeşitli dolandırıcılık hileleri için token sözleşmelerini taradığımız filtrede bir sonraki seviye iyileştirme şu anda test ediliyor ve bu ay piyasaya sürülecek.
Son olarak,
Kripto dünyası birçok yönden vahşi batı gibidir; potansiyel ve şaşırtıcı ödüllerle dolu ama aynı zamanda bir şekilde kanunsuz işlemler, dolandırıcılar ve potansiyel tehditlerle doludur.
Yeni madeni parayı (Coin) veya yeni bir projeye yatırım yapmak istiyorsanız bu Coin ve proje dikkatli olarak ele alınmalıdır!
Bazı ihtiyatlı durum tespiti ve ListingSpy, Token Sniffer ve Etherscan/BscScan gibi araçların kullanılmasına rağmen, oradaki dolandırıcılıkların çoğundan kaçınma yolunda olacaksınız.
Hala ListingSpy’ın Ücretsiz sürümünü kullanıyorsanız, daha güçlü özelliklere erişmek için Standard, Premium veya Exclusive’e yükseltmeyi düşünmelisiniz.
Güncellemeler ve promosyonlar için bizi Twitter’da kontrol etmeyi unutmayın.
Potansiyeli yüksek Gizli Coin ( Gem ) projeleri hakkında bizimle veya diğer topluluk üyeleriyle sohbet etmek için Telegram‘ daki topluluğumuza katılmaktan çekinmeyin.
İyi şanslar Spys!